مرگ و میر درختان در فاز کاهش پایه ها در روند تکامل توده های راش

آگاهی از شرایط توده و جایگزینی تدریجی گونه‏های درختی در مراحل و فازهای مختلف تحولی اطلاعات مناسبی در زمینة دخالت‏های پرورشی هم‌گام با طبیعت فراهم می‏سازد. یکی از فازهای تحولی مهم در روند تکامل توده‏ فاز کاهش پایه‏هاست. این پژوهش با هدف بررسی ویژگی‏های کمی و کیفی خشکه‏دارها در فاز کاهش پایه‏ها در پارسل سیصد و نوزده بخش گرازبن از جنگل‏های کمتر دست‌خوردة خیرود نوشهر انجام شد. سه قطعه نمونة 1 هکتاری در این فاز انتخاب و آماربرداری صد درصد از مشخصه‏های خشکه‏دارها، شامل قطر و ارتفاع یا طول با قطر بیش از 5/7 سانتی‏متر و شکل و درجة پوسیدگی، انجام شد. نتایج نشان داد در این فاز بیشترین میزان مرگ‌ومیر در طبقة قطری 10 سانتی‏متری (کلاسة کم‏قطر) مشاهده می‌شود (125 خشکه‏دار). 39 درصد درختان به شکل سرپا (خشکه‏دار سرپا) و 61 درصد به شکل افتاده می‏پوسند. متوسط حجم خشکه‏دارهای سرپا و افتاده به ترتیب 31 و 69 درصد است. گونة راش بیشترین تعداد درختان در حال پوسیدن (2/47%) را به خود اختصاص می‏دهد و پس از آن گونة ممرز (1/36%) سهم چشمگیری دارد. مقایسة میانگین مرگ‌ومیر درختان نشان داد نوع و اندازه و درجة پوسیدگی خشکه‌دارها به شکلی معنا‏دار متفاوت است و بیشتر خشکه‌دارها در این فاز در کلاسة کم‏قطر، مراحل اولیة پوسیدگی، و به شکل افتاده مشاهده می‏شوند. تعیین نرخ مرگ‌ومیر و وضعیت کمی و کیفی خشکه‏دارها در این فاز از تکامل توده می‏تواند راهگشای برنامه‏های پرورشی در این جنگل‏ها باشد.